Τετάρτη, 31 Μαρτίου 2010

Μεγάλη Εβδομάς

Μεγάλη εβδομάδα ή Αγία εβδομάδα ή εβδομάδα των Αγίων Παθών (από τα Πάθη του Σωτήρα Χριστού που εορτάζονται κατά τις ημέρες αυτές), από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ονομάστηκε η εβδομάδα πριν το Πάσχα επειδή, σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο μεγάλα, απόρρητα και σωτήρια γεγονότα συνέβησαν κατά τη διάρκειά της, δηλαδή τα Άγια Πάθη, η Σταύρωση και η εκ νεκρών Ανάσταση του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού:
"μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά...Διά τούτο τοίνυν μεγάλην την εβδομάδα καλούμεν, επειδή τοσούτον πλήθος δωρεών ημίν εν αυτή κεχάρισται ο Δεσπότης".
Μετά το τέλος της Μεγάλης τεσσαρακοστής (δηλ. της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του Πάσχα), ακολουθεί η Μεγάλη εβδομάδα που ξεκινά από την "Κυριακή των Βαΐων" και τελειώνει το "Μεγάλο Σάββατο". Στην Ορθόδοξη Λειτουργική οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας αφιερώθηκαν είτε σε γεγονότα που είχαν συμβεί πριν, κατά και μετά το πάθος, είτε στη του Χριστού που αναπτύσσεται τότε.

Κυριακή των Βαΐων

Είναι η Κυριακή προ του Πάσχα, και ονομάζεται έτσι επειδή συνδέεται με την ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, κατά την οποία ο λαός τον υποδέχθηκε με επευφημίες και με "βαΐα των φοινίκων".

Μεγάλη Δευτέρα

Την ημέρα αυτή εορτάζουμε τη μνήμη του Πάγκαλου Ιωσήφ και το γεγονός της "ξηρανθείσης συκής" από τον Κύριο η οποία αποτελεί το σύμβολο κάθε ανθρώπου που δεν έχει καρπούς αρετής, και του λαού που δεν φάνηκε άξιος της κλήσης του και σκοπό έχει την αφύπνιση των συνειδήσεων.
Ο Ιωσήφ αποτελεί για την Εκκλησία, τύπο του Χριστού επειδή και ο Κύριος φθονήθηκε, πωλήθηκε για χρήματα, κλείστηκε σε σκοτεινό λάκκο, τον τάφο, κατόπιν βασίλευσε επί της Αιγύπτου, δηλ. επί της αμαρτίας, νικώντας την κατά κράτος, και όπως έσωσε ο Ιωσήφ την Αίγυπτο από την πείνα, έτσι ο Χριστός τρέφει τους ανθρώπους με τον ουράνιο άρτο (Συναξάρι Μ. Δευτέρας).

Μεγάλη Τρίτη

Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην ευαγγελική παραβολή των δέκα παρθένων προτρέποντας τους πιστούς να βρίσκονται σε συνεχή φροντίδα και επαγρύπνηση. Ο Όρθρος της Μ. Τρίτης, όπως και της Μ. Δευτέρας και της Μ. Τετάρτης, λέγεται και ακολουθία του Νυμφίου, επειδή κατ' αυτόν ψάλλονται οι σχετικοί με τις παραβολές των δέκα παρθένων και του βασιλικού γάμου ύμνοι: "Ιδού o Νυμφίος έρχεται..." και "Τον νυμφώνα σου βλέπω...". Νυμφίος της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ο οποίος θα έλθει και πάλι μετά δόξης για να κρίνη τον κόσμο.

Μεγάλη Τετάρτη

Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην άλειψη του Κυρίου με μύρο από την πόρνη και στην προδοσία του Ιούδα. Ξεκινώντας από τα παραδείγματα αυτά, ομολογούμε ότι "δεινόν η ραθυμία, μεγάλη η μετάνοια". Το απόγευμα της ημέρας αυτής τελείται η ακολουθία του Ευχελαίου.

Μεγάλη Πέμπτη

Η Μ. Πέμπτη είναι αφιερωμένη σε τέσσερα γεγονότα: τον ιερόν Νιπτήρα (το γεγονός κατά το οποίο ο Ιησούς ένιψε τα πόδια των Μαθητών του και το οποίο μας διδάσκει να εκδηλώνουμε την αγάπη μας με ταπεινοφροσύνη), τον Μυστικό Δείπνο (ανάμνηση της συστάσεως του μυστηρίου της Θείας ευχαριστίας), την υπερφυά προσευχή (αφού έδειξε ο Χριστός τον προδότη κατά τον Μυστικό Δείπνο, με τους μαθητές του αποσύρεται στο Όρος των Ελαιών, όπου μόνος του προσεύχεται γονατιστός και ο ιδρώτας του ως στάλες αίματος, ποτίζει τη γη) και το γεγονός της προδοσίας (όπου με ένα φιλί, ο Ιούδας παραδίδει τον Χριστό στους στρατιώτες).

Μεγάλη Παρασκευή

Η Μ. Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Αφού ο Ιησούς παραδίδεται στους στρατιώτες, του φορούν κόκκινη χλαμύδα, του βάζουν ακάνθινο στεφάνι και καλάμι στο χέρι αντί σκήπτρου. Κατόπιν τον προσκυνούν χλευαστικά, τον φτύνουν και τον χτυπούν στο πρόσωπο και το κεφάλι. Στη συνέχεια, αφού του φόρεσαν και πάλι τα ρούχα του, του δίνουν τον Σταυρό για να βαδίσει στον τόπο της καταδίκης, τον Γολγοθά. Εκεί, σταυρώνεται ανάμεσα σε δύο ληστές, βλασφημείται απ' όσους περνούν μπροστά του και οι στρατιώτες του δίνουν ξίδι με χολή ως παυσίπονο, το οποίο όμως αρνείται να πιεί. Μετά από λίγο, ο Κύριος, φώναξε δυνατά: "Τετέλεσται" και έτσι εκπνέει "ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου". Κατά το θάνατο του Κυρίου, συμμετέχει και αυτή η άψυχη κτίση εκδηλώνοντας σημεία. Έπειτα, λογχίζεται ο Κύριος από τους στρατιώτες στην πλευρά του και τρέχει αίμα και νερό. Τέλος, κατά το ηλιοβασίλεμα, έρχεται ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας και ο Νικόδημος μαζί του, αποκαθηλώνουν από τον Σταυρό το σώμα του Κυρίου, το αρωματίζουν, το τυλίγουν σε καθαρό σεντόνι και το θάβουν σε μνημείο, κυλώντας στο στόμιο του μια μεγάλη πέτρα.
Σύμφωνα με το Συναξάρι της ημέρας:
"Τη αγία και μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον α δι' ημάς εκών κατεδέξατο. Έτι δε την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντος αυτώ σωτήριω εν τω σταυρό ομολογίαν."
Το απόγευμα της Μ. Παρασκευής όπου επιτελείται η ακολουθία του Όρθρου του Μ. Σαββάτου, ψάλλεται ο Επιτάφιος θρήνος και γίνεται η Περιφορά του Επιταφίου (ως αναπαράσταση της κηδείας του Χριστού).

Μεγάλο Σάββατο

Η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Σύμφωνα με τις ευαγγελικές διηγήσεις, μαζεύτηκαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι στον Πιλάτο και τον παρεκάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Χριστού μέχρι την τρίτη ήμερα, διότι, όπως έλεγαν, είχαν την υποψία μήπως οι μαθητές κλέψουν την νύχτα το σώμα του Ιησού και κηρύξουν κατόπιν ότι αναστήθηκε. Ο Πιλάτος, έδωσε την άδεια και εκείνοι σφράγισαν τον τάφο, τοποθετώντας μια φρουρά από στρατιώτες για μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ανάσταση - Κυριακή του Πάσχα

Αυτή την ημέρα πανηγυρίζουμε την Αγία Ανάσταση του Κυρίου Ιησού Χριστού και ασπαζόμαστε εν Χριστώ μεταξύ μας, δείχνοντας έτσι την κατάργηση της πρώην έχθρας ανάμεσα σ’ εμάς και τον Θεό και την επανασυμφιλίωσή του μαζί μας, χάρη στο Πάθος του Σωτήρα Χριστού.
Η γιορτή λέγεται Πάσχα και είναι συνώνυμη με το Πάσχα των Εβραίων, που στη γλώσσα τους σημαίνει διάβαση, με την έννοια ότι, ο παθών και αναστάς Ιησούς Χριστός μας πέρασε από την κατάρα του Αδάμ και τη δουλεία του Διαβόλου στην πρώτη ελευθερία και μακαριότητα.
Η δε παρούσα ημέρα της εβδομάδας, που είναι η πρώτη ημέρα από τις υπόλοιπες, αφιερωμένη στην τιμή του Κυρίου, ονομάστηκε, από τη λέξη αυτή, Κυριακή και σ’ αυτή μετάθεσαν οι Απόστολοι την αργία και την ανάπαυση της γιορτής του Σαββάτου του παλιού νόμου.

Ιερές Ακολουθίες - Τροπάρια

Το απόγευμα προς βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, της Μεγάλης Δευτέρας και της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται η Ακολουθία του Νυμφίου και ο Όρθρος της επόμενης μέρας και το Μεγάλο Απόδειπνο λίγο νωρίτερα τις πρώτες απογευματινές ώρες, ενώ τα πρωινά η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Τα τροπάρια που ψέλνονται είναι το του Νυμφίου Ιδού ο Νυμφίος έρχεται και το Τον Νυμφώνα σου βλέπω ενώ τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής, Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις.
Το πρωί της Μεγάλης Τετάρτης τελείται η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η τελετή του Νιπτήρος, που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται στο Μυστικό Δείπνο και ψάλλεται το Κοντάκιο Ότε οι ένδοξοι μαθηταί.
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και στο τέλος οι πιστοί μεταλαμβάνουν της Αγίας Κοινωνίας, το απόγευμα προς βράδυ γίνεται η Ακολουθία των Αγίων και Αχράντων Παθών ή Δώδεκα Ευαγγελίων στην οποία αναγιγνώσκονται 12 περικοπές από τα 4 Ευαγγέλια, του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη σχετικά με τα Άγια Πάθη του Χριστού από το Μυστικό Δείπνο μέχρι την Ταφή, παράλληλα γίνεται και η έξοδος του Τιμίου Σταυρού με τον Εσταυρωμένο από την Αγία Τράπεζα και η περιφορά του σε όλο το χώρο του ναού ενώ ψάλλεται το Σήμερον κρεμάται επί ξύλου.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος με την Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και τον Εσπερινό της Αποκαθήλωσης όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ έχει ετοιμαστεί ο Ιερός Επιτάφιος έτσι ώστε να τοποθετηθεί το Άγιο Σώμα του Κυρίου και το βράδυ οι πιστοί παρακολουθούν με κατάνυξη τον όρθρο του Μεγάλου Σαββάτου και την Ακολουθία του Επιταφίου και ψάλλονται τα Εγκώμια σε τρεις στάσεις: Η Ζωή εν Τάφω α' στάση, Άξιον Εστί β' στάση, και Αι γενεαί πάσαι γ' στάση μετά τα οποία και πραγματοποιείται η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους της πόλης ή του χωριού.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης, λεγόμενη και "Πρώτη Ανάσταση" και το τροπάριο Ανάστα ο Θεός. Το μεσημέρι στον Πανάγιο Τάφο πραγματοποιείται η αφή του Αγίου Φωτός όπου και διανέμεται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο και το βράδυ ακολουθεί η Τελετή της Αναστάσεως με το Δεύτε λάβετε Φως και το Χριστός Ανέστη που συνοδεύεται από τους χαρμόσυνους ήχους της καμπάνας, τους ασπασμούς της αγάπης και τη ρίψη πυροτεχνημάτων και βεγγαλικών.


ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ Περισσότερα..
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ Περισσότερα..
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ Περισσότερα..
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ Περισσότερα..
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Περισσότερα..
ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ Περισσότερα..
ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ Περισσότερα..
Εἰσαγωγικὰ στὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα Πάσχα παιδιού στο χωριό
Εβδομάδα των Παθών
Ήθη και Έθιμα Μεγάλης Εβδομάδας και Πάσχα
Αφιέρωμα

στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα
Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη για το Άγιο Πάσχα
Μήνυμα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου για το Πάσχα
Πώς ένας Ρώσος περιηγητής έζησε το 1859 τη Μεγάλη Εβδομάδα στα Μετέωρα