Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

 

Δύο γεγονότα εορτάζουμε διαδοχικά το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων: την ανάσταση του τετραήμερου Λαζάρου και την θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, γεγονότα που από μόνα τους ανατρέπουν την καθεστηκυία τάξη των πραγμάτων. Γιατί δεν είναι λίγο να ξαναζωντανεύει ένας νεκρός, που έχει ήδη τέσσερις μέρες στον τάφο. Ούτε όμως και να επευφημείται ο «επί πώλου όνου καθεζόμενος» ως Βασιλέας, ως Μεσσίας, ως απεσταλμένος του Θεού.

Ο Χριστός ήδη παρουσιάζει ένα πρόσωπο δυναμικό και επιβλητικό. Αποκαλύπτει σε όλους, τους τότε και τους νυν, το μέγεθος της εξουσίας Του, την Θεϊκή Του υπόσταση. Γιατί μόνο ένας Θεός μπορεί να αναστρέψει την πορεία της σήψης και της αποσύνθεσης του νεκρού σώματος του Λαζάρου, να τον καλέσει και να τον αναστήσει με μόνο το λόγο Του. Θέλει να δείξει σε όλους ότι η φθορά και ο θάνατος είναι μια κατάσταση που μπορεί να αλλάξει, που μπορεί να αντιστραφεί. Θέλει να μας δείξει ότι έχει την δύναμη να το πραγματοποιήσει, ότι τα θαύματα που έκανε όλα τα χρόνια της επίγειας δράση Του είναι αληθινά, αποτέλεσμα της πίστης των ανθρώπων και της φιλάνθρωπης θεϊκής παρέμβασης, σε αντίθεση με την αρνητική και απαξιωτική στάση των φαρισαίων, ορθολογιστών και αρνητών, του τότε και του τώρα. Θέλει επίσης να μας δείξει ότι έχει τη δύναμη αλλά και την εξουσία να αναστήσει τον ίδιο Του τον εαυτό, τρεις μέρες μετά τον εκούσιο θάνατό Του.

Συνέπεια αυτής της ανατροπής της φθοράς επάνω στον άνθρωπο που ο Χριστός αποκαλύπτει, ο λαός τολμά και τον αναγνωρίζει Κύριο και Σωτήρα του, ανατρέποντας την «τάξη» που θέλει τους κρατούντες να ασκούν βία για να διατηρούν τα προνόμια της εξουσίας. Ο Ιησούς ερχόμενος στα Ιεροσόλυμα ανατρέπει δομές αιώνων, κάνει τους φαρισαίους να αισθάνονται το έδαφος να τρέμει κάτω από τα πόδια τους και την επιρροή τους να εξασθενεί. Αισθάνονται την παρουσία του φτωχού Ναζωραίου ως απειλή για τις επιδιώξεις τους. Ξέρουν ότι έχει κερδίσει τις καρδιές των ανθρώπων, εκείνες τις οποίες πασχίζουν να ελέγχουν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Γι αυτό και άμεσα αποφασίζουν ότι συμφέρει να πεθάνει ένας υπέρ του λαού.

Ο Χριστός ανασταίνει τον τετραήμερο Λάζαρο και εισέρχεται θριαμβευτής στην Ιερουσαλήμ, ανατρέποντας κάθε παγιωμένη εντύπωση ή κατάσταση, μέσα μας αλλά και γύρω μας. Μετατρέπει το δάκρυ της Μάρθας και της Μαρίας σε χαρά και ευχαριστία. Μεταβάλλει την απελπισία του θανάτου σε βεβαιότητα ζωής αιωνίου. Ζωντανεύει τον ταλαιπωρημένο λαό, του προσφέρει την βεβαιότητα της Λύτρωσης. Καταργεί την εξουσία του θανάτου, αλλά και των φαρισαίων και κάθε μορφής εξουσιαστών. Διώχνει τους εμπόρους από το Ναό και ανατρέπει τα τραπέζια των αργυραμοιβών.

Αλλά και σήμερα προσφέρει σε όλους μας την προοπτική της ριζικής αλλαγής, που η παρουσία Του εγγυάται. Μιας αλλαγής που έχει την ίδια βαρύτητα και την ίδια σημασία για τον καθένα μας. Που έχει την δύναμη να μας τραβήξει από τη φθορά στην αφθαρσία, και από τον θάνατο στην όντως Ζωή. Που έχει τη δύναμη να μας καταστήσει θριαμβευτές μια άλλης Ιερουσαλήμ, αυτής που ο ηγαπημένος μαθητής Του, ο Ιωάννης, περιγράφει στην Αποκάλυψη, να κατεβαίνει από τον Ουρανό και να υποδέχεται όσους είναι γραμμένοι στο Βιβλίο της Ζωής.

Εκείνο που μας χρειάζεται είναι η τόλμη και η πίστη. Τόλμη για να μπορέσουμε να δούμε πιο πέρα από όσα θεωρούμε φυσικά και αυτονόητα, για να μπορέσουμε να αμφισβητήσουμε την κυριαρχία της φθοράς και του θανάτου στη ζωή μας, στις σχέσεις μας, στην καθημερινότητά μας. Για να μπορέσουμε να σπάσουμε τα δεσμά που μας κρατούν προσκολλημένους στην μετριότητα, την απαξία και την υποκριτική αντιμετώπιση της κοινωνίας και της συναναστροφής μας με τον πλησίον. Για να μπορέσουμε να δούμε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού τον δικό μας, τον προσωπικό μας Κύριο, φίλο και Λυτρωτή, ενισχύοντας αυτή μας την πεποίθηση με τη δύναμη της πίστης. Πίστης ότι ο φίλος του Λαζάρου είναι και δικός μας φίλος και ότι έχει, μόνος αυτός, τη δύναμη να μας βγάλει από το σπήλαιο της καταστροφής μας, από το σκοτάδι της απελπισίας μας και από τη μυρωδιά του πνευματικού μας θανάτου. Πίστης ότι όπως ανέστησε το φίλο Του, όπως αναστήθηκε ο ίδιος, έτσι θα εγείρει και όλους τους κεκοιμημένους, όταν έλθει με την πραγματική Του δόξα, την ημέρα εκείνη που μας υποσχέθηκε. Πίστης που μπορεί από τώρα να μας κάνει μετόχους της χαράς του Λαζάρου, αφού πλέον έχουμε την δυνατότητα και την προοπτική να ζήσουμε τη χαρά της Αναστάσεως, τη χαρά της ζωής μας μαζί με την όντως Ζωή, τον Κύριο Ιησού Χριστό!

 

Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΩΝ

 

 

Καθ΄ όλη την διάρκεια της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος η Εκκλησία μας υπενθυμίζει αξίες ιδιαίτερα σημαντικές, ως αφορμή συνεχούς ανατροπής και ταυτοχρόνως ως πρόκληση για την επανάκτηση του ήθους της παραδόσεώς μας, το οποίο μεταμορφώνει τον κόσμο, αγιάζει και οδηγεί σε γνήσια σχέση με το Θεό, δηλαδή σε μία νέα κοινωνία.

Η Μεγάλη Δευτέρα φέρνει στο νου μας τις δύο Διαθήκες, την Παλαιά και την Καινή. Από την Παλαιά Διαθήκη θυμόμαστε τον πάγκαλο Ιωσήφ. Αυτόν ο οποίος πουλήθηκε από τα αδέρφια του ως δούλος στην Αίγυπτο, συκοφαντήθηκε από την γυναίκα ενός αξιωματούχου, απέφυγε την αμαρτία στην οποία αυτή τον προκαλούσε και ας βγήκε στο δρόμο γυμνός, φυλακίστηκε, και στο τέλος δικαιώθηκε από τον Θεός, ο οποίος τον κατέστησε πρωθυπουργό της Αιγύπτου. Όπλα του Ιωσήφ η πίστη, η άρνηση των τριών μεγάλων αμαρτιών της τότε, αλλά και της συγχρόνου εποχής, της φιλαυτίας, της φιληδονίας και της φιλοδοξίας. Λειτουργεί ανατρεπτικά ο Ιωσήφ και δεν κάμει ό,τι κάμουν οι άλλοι, οι πολλοί, όχι από εγωισμό, αλλά από αγάπη και εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού. Υπομένει ως το τέλος και σώζεται και δοξάζεται από Αυτόν που βλέπει τις ανθρώπινες καρδιές και «νέμει το άφθαρτον στέφος» (Κοντάκιον της ημέρας).

Θυμόμαστε όμως και την Καινή Διαθήκη και το γεγονός της ξηρανθείσης συκής. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ολίγον προ του Πάθους Του, πεινά. Βλέπει μία συκιά, η οποία εξωτερικά μεν είναι όμορφη, με πλούσιο φύλλωμα, δεν έχει όμως κανέναν καρπό. Ο Κύριος της λέει ότι δεν θα ξανακάνει καρπό και η συκιά ξεραίνεται αμέσως. Η Εκκλησία μας επισημαίνει ότι ο καθένας μας μπορεί να βρεθεί σ’ αυτή τη θέση, καθώς το «φαίνεσθαι», η εξωτερική μας εμφάνιση, τα προσόντα μας, η κοινωνική μας θέση και υπόληψη, αν δεν συνοδεύονται από εσωτερικά έργα, από την ταπείνωση, την αγάπη, την εμπιστοσύνη μας στο θέλημα του Θεού, μας καθιστούν άκαρπους.

Ανάλογα είναι και τα μηνύματα τα οποία λαμβάνουμε την Μεγάλη Τρίτη. Θυμόμαστε την παραβολή των ταλάντων, η οποία μας δίδει μηνύματα ανατροπής του πνεύματος της αυτάρκειας, το οποίο μας διακατέχει, ιδίως σήμερα. Κανένα χάρισμα δεν επαρκεί, αν δεν καλλιεργηθεί. Τίποτε δεν είναι δικό μας, αλλά είμαστε διαχειριστές του πλούτου του Θεού. Αλλά και η παραβολή των δέκα παρθένων, με τις πέντε να μένουν «εκτός του νυμφώνος», μας υπενθυμίζει την ανάγκη για συνεχή νήψη και εγρήγορση, ότι οφείλουμε να αγωνιζόμαστε πνευματικά με αδιάκοπη προσπάθεια, διότι δεν ξέρουμε ούτε την ώρα του θανάτου μας, ούτε πότε ο Κύριος θα ζητήσει λόγο για τις πράξεις μας.

Τέσσερις προτάσεις που ανατρέπουν τις βεβαιότητες της ζωής μας. Άρνηση της φιλαυτίας, της φιληδονίας, της φιλοδοξίας, άρνηση του «φαίνεσθαι», άρνηση της αυτάρκειας και του εγωκεντρισμού, άρνηση της ραθυμίας που μας οδηγεί στο να νομίζουμε ότι έχουμε χρόνο μπροστά μας. Και ταυτοχρόνως, προβολή ενός άλλου ήθους. Εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού και υπακοή στις εντολές Του, ανεξαρτήτως τιμήματος, προβολή του εσωτερικού μας κόσμου και ανάγκη καλλιέργειάς του, αξιοποίηση των χαρισμάτων μας με την προσφορά στο συνάνθρωπο, συνεχής ετοιμότητα και επιθυμία για σχέση με το Νυμφίο Χριστό.

Ο σύγχρονος τρόπο ζωής ελάχιστες διαφορές έχει σε σχέση με τα περιστατικά τόσο της Παλαιάς, όσο και των απαρχών της Καινής Διαθήκης που θυμόμαστε. Οι προτάσεις της Εκκλησίας μας δεν παύουν να αποτελούν προκλήσεις ζωής, στις οποίες καλούμαστε να απαντήσουμε και «κατά νουν και διάνοιαν», και «κατ’ έργον», ώστε, να μη μείνουμε «έξω του νυμφώνος Χριστού» (Κοντάκιον Μ. Τρίτης). Ο Κύριός μας δεν διακρίνει ανάμεσα στους λίγους και τους πολλούς. Κι εδώ έγκειται η μεγαλύτερη ανατροπή όλων. Η κοινωνία με τον Νυμφίο Χριστό, επί τη βάσει ενός άλλου ήθους, που είναι κοινωνία με το Θεό. Το μεγαλύτερο δώρο, η είσοδος «εις την χαράν του Κυρίου», η οποία γίνεται για όλους μας η δική μας χαρά. Η ανταπόκριση και η ανατροπή εναπόκειται πλέον στον καθέναν μας.

 

Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΒΟΛΕΜΑΤΟΣ

 

 

Η Μεγάλη Τετάρτη μας φέρνει μπροστά σε ένα δίλημμα, για το τι είναι τελικά αρεστό στον Θεό και τι δεν είναι, μέσα από το περιστατικό από την Καινή Διαθήκη που μας υπενθυμίζει σήμερα, αυτό της γυναίκας που άλειψε με μύρο τον Ιησού. Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας μας πληροφορεί πως ο Χριστός βρισκόταν σε δείπνο στο σπίτι του Σίμωνος του λεπρού, όπου μπήκε μια πόρνη γυναίκα κρατώντας ένα αλαβάστρινο δοχείο γεμάτο πολύτιμο και ακριβό μύρο, με το οποίο άλειψε το κεφάλι του Ιησού, ενώ στη συνέχεια, χωρίς να πει τίποτα, με δάκρυα έβρεχε τα πόδια Του και με τις τρίχες των μαλλιών της τα σκούπιζε. Οι φαρισαίοι, οι μαθητές του Χριστού, ο Σίμων ο λεπρός και περισσότερο απ΄ όλους ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, αγανάκτησαν βλέποντας τούτη τη «σπατάλη» και σκέφτηκαν πως ήταν προτιμότερο να πουληθεί το πολύτιμο μύρο και τα χρήματα να δοθούν στους φτωχούς.

Ο Χριστός όμως δε συμφωνεί με την σκέψη τους, καυτηριάζοντας την υποκρισία που τους διέπει. Γιατί πράγματι, όλος ο όμιλος των «καθώς πρέπει» συνδαιτυμόνων του Ιησού αποδεικνύει ότι δεν έχει διδαχτεί από τον Διδάσκαλο, ότι δεν έχει μάθει τι σημαίνει να αγαπάς τον αμαρτωλό και πεπτωκότα άνθρωπο, δεν έχει κατανοήσει την όλη στάση και πορεία του Χριστού μέσα στην πραγματικότητα που ζουν και κινούνται. Με δεδομένη την δική τους «καθαρότητα» γίνονται η προκρούστεια κλίνη που μετρά και κατακρίνει την αμαρτωλή γυναίκα, που αγανακτεί με την θρασύτητά της να εισβάλλει στο δείπνο, να πλησιάσει τον Διδάσκαλο και να προβεί σ΄ ετούτη τη μεγάλη σπατάλη.

Περισσότερο, μας λένε οι Ευαγγελιστές, αγανακτεί ο Ιούδας. Δείχνει να μεριμνά για τους πτωχούς, εκείνος που κλέβει συστηματικά από το «γλωσσόκομον», το κοινό δηλαδή ταμείο που του εμπιστεύτηκε ο Χριστός και οι υπόλοιποι ένδεκα μαθητές. Κοστολογεί και την αξία του μύρου, αυτός που θα ορίσει και το τίμημα του σαρκωθέντος Λόγου του Θεού.

Ο Χριστός όμως δικαιώνει την πόρνη, αναγνωρίζει την μετάνοιά της και επαινεί την πίστη της, τη συγχωρεί και την υψώνει, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους που τους καυτηριάζει για την υποκριτική τους στάση, μια στάση που διέπεται από την αυτοδικαίωση, τον εγωισμό, τη σκληροκαρδία και την κατάκριση. Σε τελευταία ανάλυση θα λέγαμε ότι ανατρέπει την εικόνα που σχηματίζουν οι άνθρωποι για το ποιος είναι αρεστός στα μάτια του Θεού, καταργεί τις συμβατικότητες, αναιρεί την τυπολατρία και μας υποδεικνύει τη στάση της αγάπης και της ειλικρίνειας.

Και αυτό θα λέγαμε πως είναι κάτι που αφορά τελικά όλους μας. Γιατί πολλές φορές θεωρούμε ότι ανήκουμε στην κατηγορία των «σεσωσμένων», επειδή απλά τηρούμε κάποια πράγματα που εξωτερικά στοιχειοθετούν την στάση ζωής των χριστιανών. Δεν είναι αρκετό όμως να είμαστε εξωτερικά συνεπείς προς τα καθήκοντα που απορρέουν από την ιδιότητά μας αυτή. Χρειάζεται να έχουμε εγκαθιδρύσει στην καρδιά μας την αγάπη που μόνο ο Χριστός μπορεί να μας διδάσκει και να μας εμπνέει. Χρειαζόμαστε την πίστη τη θερμή που η γυναίκα της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής διέθετε, μαζί με την μετάνοιά της την ειλικρινή και την μεγάλη της ταπείνωση, αρετές που οι κατακριτές της απέδειξαν πως δεν είχαν.

Ο Χριστός σήμερα μοιάζει να είναι ο ζυγός της δικαιοσύνης, πάνω στον οποίο συγκρίνονται και ζυγίζονται από τη μια η αμαρτωλή γυναίκα και από την άλλη οι «καθώς πρέπει» φαρισαίοι, αλλά και οι μαθητές του Χριστού. Και όπως δείχνει με τους λόγους του ο Ιησούς, τούτη η άγνωστη γυναίκα αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα από όλους τους άλλους μαζί, θυμίζοντας σε όλους τα λόγια του Κυρίου, ότι «οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν των ουρανών». Γιατί απλά η καρδιά της είναι γεμάτη από μετάνοια, ταπείνωση, αγάπη και ειλικρίνεια, σε αντίθεση με τους άλλους που διέπονται από την αυτοδικαίωση, τον εγωισμό, την έλλειψη αγάπης, την κατάκριση και την υποκρισία. Μια υποκρισία που οδηγεί τον «οικονόμο» Ιούδα, αμέσως μετά το περιστατικό αυτό, να προσέρχεται στους φαρισαίους και να παζαρεύει το τίμημα της προδοσίας.

Λίγο πριν το πάθος του ο Χριστός ανατρέπει την κρατούσα νοοτροπία για το ποιος είναι δίκαιος, σύμφωνα με τα κριτήρια του Θεού. Απορρίπτει τους «βολεμένους», εκείνους που θεωρούν τον εαυτό τους εξασφαλισμένο, δίκαιο, άμεμπτο και ηθικό, προκρίνοντας την ταπείνωση, την μετάνοια και την πίστη. Λίγο πριν το Πάθος, τον Σταυρό και την Ανάσταση, είναι ίσως καιρός να τολμήσουμε μέσα μας να πραγματοποιήσουμε κι εμείς ετούτη την ανατροπή της νοοτροπίας μας. Αρκεί να το θελήσουμε!

 

 

Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ

 

 

Τέσσερα πράγματα ενθυμούμαστε την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη: τον Μυστικό Δείπνο, τον ιερό Νιπτήρα, την υπερφυά προσευχή του Ιησού και την Προδοσία, γεγονότα που μας αποκαλύπτουν την πραγματική διάσταση του προσώπου του Χριστού, το μέγεθος της διδασκαλίας Του και τον τρόπο που εμείς μπορούμε να συμμετέχουμε στη ζωή που ο ίδιος μας προσφέρει και μας προτείνει.

Στο υπερώο του Μυστικού Δείπνου δεν τηρείται απλά η εβραϊκή παράδοση, αλλά είναι η τελευταία συναναστροφή του Ιησού, πριν το Πάθος Του, με τους μαθητές Του. Είναι θα λέγαμε η προτύπωση της Βασιλείας του θεού, της πλήρους δηλαδή κοινωνίας με το Θεό, εν τω προσώπω του Ιησού Χριστού. Για τον λόγο αυτό προσφέρει το Σώμα Του και το Αίμα Του στους μαθητές, και τους λέει «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν», για να αποτελεί για όλους εμάς ανάμνηση του Πάθους και της Αναστάσεώς Του, αλλά και κοινωνία μαζί Του και ζωή αιώνιος. Το χρέος αυτό και την αναγκαιότητα θα λέγαμε της δικής μας κοινωνίας με το πρόσωπο του σαρκωθέντος Θεού πραγματώνεται κάθε φορά που μετέχουμε στα Άχραντα Μυστήρια, κοινωνώντας «Σώμα καί Αίμα Χριστού». Ας προσέξουμε όμως: χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς κατάλληλη προετοιμασία, χωρίς πραγματική μετοχή στο Μυστήριο, η συμμετοχή μας θα είναι βλαπτική. Βλέπουμε άλλωστε τον μοχθηρό Ιούδα παρόλο που συμμετέχει να μη συγκινείται από τα τεκταινόμενα, να μη μετέχει στην ουσία του Μυστηρίου, αλλά κυριευμένος από τα πάθη του να σπεύδει στο «συνέδριο των παρανόμων» και να επιφέρει τελικά στον εαυτό του το μέγιστο κρίμα.

Πλένοντας τα πόδια των μαθητών Του ο Χριστός ανατρέπει την εικόνα του πρώτου, καταδεικνύοντας την πραγματική διάσταση του να είναι κανείς ηγέτης. Είμαι πρώτος σημαίνει ότι σπεύδω πρώτος να διακονήσω τους άλλους, να προσφέρω τις υπηρεσίες μου. Σε μια κοινωνία που ο άνθρωπος πασχίζει να αναρριχηθεί και να επιβληθεί στους άλλους, έρχεται να μας προτείνει το πρωτείο της αγάπης και της ταπείνωσης, έρχεται να μας τονίσει ότι τον άλλο δεν τον κατακτά η δύναμη και η τυχόν υπεροχή αλλά τον κερδίζει η αγάπη και το ύψος της ταπεινώσεως.

Η προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή αποτελεί το πρότυπο και της δικής μας προσευχής. Ο Χριστός παρακαλεί τον Πατέρα Του να μη δοκιμάσει το πικρό ποτήριο του Πάθους, πλην όμως συμπληρώνει «αλλ ου τι θέλω εγώ, αλλά τι σύ» (Μάρκ. 14, 36). Η Υπακοή στο θέλημα του Θεού, ακόμα και κατά την ώρα της προσευχής, ακόμα και μέσα στους πειρασμούς, είναι αυτή που τελικά μας δικαιώνει, μας φέρνει κοντά στο θεό και μας δίνει τη δύναμη τελικά να υπερνικάμε τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες της ζωής.

Η Προδοσία του Ιούδα και η Σύλληψη του Ιησού μας δείχνουν δύο ακόμη μεγάλες αλήθειες: το μέγεθος από τη μια μεριά της υποκρισίας του προδότη, που με φίλημα παραδίδει τον Διδάσκαλο, τον πνευματικό του ξεπεσμό και την φοβερή αλλοίωση που έχει επιφέρει στην καρδιά του η αμαρτία αλλά και τα πάθη του. Και την εκούσια κίνηση του Χριστού, από την άλλη, που στην πραγματικότητα παραδίνεται στη σπείρα που ήλθε να Τον συλλάβει, που μένει μόνος Του να αναλάβει τον σταυρό του μαρτυρικού Του θανάτου επάνω στο Γολγοθά.

Η παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας από τον ίδιο το Χριστό είναι το κεντρικό σημείο της Μεγάλης Πέμπτης, γύρω από το οποίο συνδέονται και τα υπόλοιπα γεγονότα της ημέρας. Γιατί με το Μυστικό Δείπνο ο Κύριος προσφέρεται ως η πνευματική τροφή των πιστών, με το Νιπτήρα -το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών- γίνεται ο διάκονος πάντων, με την Προσευχή στον κήπο της Γεσθημανή αποδέχεται να θυσιαστεί για όλους και με την Προδοσία και σύλληψή Του εκούσια παραδίνεται «ίνα σταυρωθή».

Όπως θα δείξουν τα γεγονότα, οι μαθητές του Χριστού δεν ήταν κατά βάθος έτοιμοι να αντιληφθούν όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Πάθους του Κυρίου μας. Σ΄ εμάς που γνωρίζουμε την έκβαση των γεγονότων, δηλαδή την θριαμβευτική και ζωηφόρο Ανάστασή Του, είναι μεγαλύτερη η προοπτική και της κατανόησης και της συμμετοχής μας στο Μυστήριο που συντελείται σήμερα. Με πίστη που δεν εγκαταλείπει, με αγάπη που γίνεται αιτία διακονίας, με προσευχή και υπομονή, με συγκατάθεση στο θέλημα του Θεού, με την μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του «δι ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν» πάσχοντος Υιού του Θεού.΄

 

 

ΕΣΤΑΥΡΩΘΗΣ ΔΙ’ ΕΜΕ

 

Τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας, τα οποία ενθυμούμαστε με πνευματικό συγκλονισμό την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή, αποτελούν την πιο συγκλονιστική ανατροπή κάθε αντιλήψεως που έχουμε για το Θεό, τον άνθρωπο και τον κόσμο. Είναι δυνατόν ένας Θεός να υποτάσσεται στο θάνατο; Είναι δυνατόν ο άνθρωπος να φτάνει σε τέτοια επίπεδα ύβρεως, ώστε να θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να υποβάλλει το Θεό σε μαρτύρια, να τον οδηγεί στην πιο ατιμωτική τιμωρία της καταδίκης του Σταυρού και να επιχαίρει για τον θάνατο Αυτού που διήλθε την επίγεια ζωή Του «ευεργετών και ιώμενος» τους ασθενείς, τους πτωχούς, τους ξένους, τους ισχυρούς και τους αδύναμους; Είναι δυνατόν ο κόσμος να κυριαρχείται τόσο από το πνεύμα του διαβόλου, «του κοσμοκράτορος του αιώνος τούτου», ώστε να αναζητεί έναν Μεσσία που θα θεραπεύσει τις αδυναμίες Του, έναν επίγειο βασιλέα, και επειδή δεν Τον βρίσκει, να βοά με τον σκληρότερο τρόπο «άρον, άρον, σταύρωσον Αυτόν», τον ίδιο που πριν λίγες ημέρες ζητωκραύγαζε και υποδεχόταν «μετά βαίων και κλάδων»;

Τα Άγια Πάθη του Κυρίου μας αποτελούν το μυστήριο των μυστηρίων. Ερμηνεύονται μόνο αν κατανοήσουμε την μεγάλη αγάπη του Θεού στον άνθρωπο. «Τοσούτον ηγάπησε ο Θεός τον κόσμον, ώστε εξαπέστειλε τον Υιόν Του». Τόσο αγάπησε ο Θεός τον άνθρωπο ώστε να ανεχθεί να πάσχει υβριζόμενος υπό του πλάσματός Του. Τόσο αγάπησε ο Θεός τον άνθρωπο ώστε να καταδεχθεί να παραδοθεί στην κακία του, για αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος να την ανατρέψει και να την μεταμορφώσει σε ζωή και αγαθότητα. Να συγχωρέσει τους σταυρωτές Του και όλους όσους Τον οδήγησαν με ένα μίσος που δεν μπορεί κανείς να εξηγήσει. Να πεθάνει, για να προσφέρει τη σωτηρία και την αιωνιότητα της Βασιλείας Του. Και να ανέχεται να υβρίζεται από τον άνθρωπο αιώνες τώρα, κάθε φορά που αυτός αμαρτάνει τόσο έναντί Του, όσο και έναντι του συνανθρώπου και έναντι της κτίσεως.

Μετά την Έξοδο του Εσταυρωμένου ψάλλουμε στους Μακαρισμούς ένα τροπάριο που λέει χαρακτηριστικά: «Εσταυρώθης δι’ εμέ, ίνα εμοί πηγάσης την άφεσιν». Η θυσία του Θεού είναι μοναδική και έχει χαρακτήρα προσωπικό. Δεν σταυρώθηκε για τον άνθρωπο γενικά και αόριστα, αλλά συγκεκριμένα, για τον καθέναν από μας, για να βρούμε την λύτρωση και την άφεση από τις αμαρτίες. Αυτή τη θυσία θυμόμαστε όχι μόνο σήμερα, αλλά και κάθε φορά όταν στην Εκκλησία μας τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Γιατί εκεί βιώνουμε συνεχώς το γεγονός της αφέσεως, όταν κοινωνούμε το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας. Όταν αρνούμαστε τον τρόπο ζωής που νεκρώνει τη σχέση μας με το Θεό και σταυρώνουμε τον αμαρτωλό εαυτό μας και τα πάθη μας. Όταν αναγνωρίζουμε την προτεραιότητα της παρουσίας του Θεού στη ζωή μας. Όταν εκδηλώνουμε την ευγνωμοσύνη μας σ’ Αυτόν όχι με συναισθηματικά δάκρυα, αλλά με την μετάνοια που ζωοποιεί.

Ζούμε σε μία εποχή που αρνείται συνεχώς την διακονία, την προσφορά και την θυσία ως εκφράσεις γνήσιας αγάπης. Ο ατομοκεντρικός άνθρωπος δεν μπορεί να κατανοήσει ότι δεν αρκεί μία στείρα θρησκευτικότητα, που απλώς θα θεραπεύει τις ενοχές για τον τρόπο ζωής που ακολουθεί το υπόλοιπο διάστημα. Δεν αρκεί μία ψευδαίσθηση φιλανθρωπίας, ως εκπλήρωση καθήκοντος προς τον συνάνθρωπο. Δεν αρκεί μία απλή επανασύνδεση με την παράδοση για λίγες ημέρες, όταν στην υπόλοιπη ζωή αδιαφορεί για τον Θεό.

Ο Κύριός μας επάνω στο Σταυρό άπλωσε τα χέρια Του αγκαλιάζοντας τον άνθρωπο και όλο τον κόσμο. Νίκησε τον έσχατο εχθρό μας, τον θάνατο, με τον δικό Του εκούσιο θάνατο. Ενώ ήταν ο μόνος που δεν υπήρχε λόγος να πεθάνει, καθώς ήταν αναμάρτητος, υπέμεινε και αυτήν την συνέπεια της δικής μας πτώσεως, για να μπορέσει να δώσει πλέον τη νέα ζωή. Και μας καλεί, καθώς θα Τον προσκυνούμε, να μην αφήσουμε τη θυσία Του μάταιη για εμάς. Να Τον ακολουθήσουμε στον Παράδεισο, την Βασιλεία Του, μαζί με τον ευγνώμονα ληστή, ανατρέποντας τη δική μας ζωή. Αλλάζοντας με την μετάνοια. Ζώντας την αγάπη. Και κοινωνώντας τον Ίδιο στην Εκκλησία ως Σωτήρα μας.

 

ΑΝΕΣΤΗ ΣΩΖΩΝ ΗΜΑΣ

 

 Το Μεγάλο Σάββατο η Αγία μας Εκκλησία ενθυμείται την εις Άδου κάθοδο του Κυρίου μας. Είναι η ημέρα εκείνη που σηματοδοτεί την προσδοκία της Αναστάσεως. Είναι η κεκρυμμένη χαρά που κατέρχεται στον Άδη και μέλλει να επιστρέψει στη ζωή, όχι όμως μόνη της, αλλά μαζί με όλο το ανθρώπινο γένος. Αυτή είναι και η διαφορά της Αναστάσεως του Κυρίου μας, από όλες τις αναστάσεις που και ο ίδιος και οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης πραγματοποίησαν. Κατ’ αυτές ανασταίνονταν ένας άνθρωπος μόνος του. Εδώ ο Κύριος ανιστά όλους όσους πείθονται στο κήρυγμα της Βασιλείας των Ουρανών που ακούγεται «μέχρις Άδου ταμείων».

Είναι πεπερασμένες οι ανθρώπινες δυνατότητες. Η ύπαρξή μας αντιλαμβάνεται ως ζωή ό,τι έχει βιολογική οντότητα, ό,τι μπορούμε να κατανοήσουμε δια των αισθήσεων. Ό,τι έχει υπόσταση που φαίνεται. Ο Κύριός μας, δια της καθόδου Του στον Άδη, ανατρέπει και αυτές τις βεβαιότητές μας. Μία νέα ζωή θα πηγάσει εκ του τάφου. Αληθινό δεν είναι μόνο το αισθητό, αλλά κυρίως ό,τι κοινωνεί με το Αιώνιο που είναι ο Θεός. Και αυτή η κοινωνία καθίσταται δυνατή χάρις στην Ανάσταση του Κυρίου μας.

Ο Χριστός απλώνει τα χέρια Του και τραβά με την θεϊκή Του δύναμη τον άνθρωπο εκ του θανάτου, που δεν νοείται μόνο βιολογικά, αλλά κυρίως πνευματικά, καθότι ο χωρισμός από το Θεό εξαιτίας της αμαρτίας οδηγεί στον πνευματικό θάνατο. Γκρεμίζει το μεσότοιχο του κακού που μας χωρίζει από την Ζωή που είναι η κοινωνία με το Θεό. Μας δίδει τη δυνατότητα, ακόμη κι αν πεθάνουμε σωματικώς, να μην χωριστούμε της αγάπης του Θεού, δηλαδή να συνεχίσει η ύπαρξή μας και μετά θάνατον να ζει κοντά Του, όντας πλέον αγιασμένη και μη υποκείμενη στην φθορά.

Είναι μεγάλη η χαρά που κυοφορείται την σημερινή ημέρα. Είναι μυστήριο ανερμήνευτο. Μόνο η αγάπη του Θεού μπορούσε να αναλάβει τέτοια αποστολή, δηλαδή την σωτηρία μας. Μας δίδεται πλέον η δυνατότητα της επιλογής, καθώς το κήρυγμα στον Άδη συνοδεύεται από τον εκ νέου σεβασμό στην ελευθερία του ανθρώπου. Όπως και στον Παράδεισο της Εδέμ ο Θεός δεν στέρησε από τον άνθρωπο το δικαίωμα να διαλέξει να γίνει θεός με το Θεό ή να αυτοθεοποιηθεί εκ του εγωισμού και να οδηγηθεί στο θάνατο, έτσι και στον Άδη, ο Κύριος καλεί στην Βασιλεία Του τον άνθρωπο αφήνοντάς τον να επιλέξει. Αν Τον ακολουθήσει, θα συναναστηθεί, αν όχι, θα παραμείνει στην κόλαση της μοναξιάς, της αμαρτίας, της έλλειψης αγάπης.

Έχουμε ιδιαίτερα ανάγκη στις μέρες μας από μία τέτοια θεώρηση της ζωής. Σήμερα θεοποιούμε τις πεπερασμένες δυνατότητές μας. Διαλέγουμε τη ζωή μακριά από το Θεό και ελπίζουμε στην δύναμη των όπλων, της τεχνολογίας, της οικονομίας, της πολιτικής, της πληροφορίας. Θεοποιούμε τα πρότυπα της τηλεοράσεως, της διαφημίσεως, της καταναλώσεως. Θεοποιούμε τις αισθήσεις και τις απολαύσεις. Θεωρούμε την αμαρτία δικαίωμά μας και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι αυτός ο τρόπος ζωής δεν μας δίδει ελπίδα, διότι δεν μπορεί να υπερβεί το θάνατο.

Ο Κύριός μας σήμερα είναι «υπνών εν τω τάφω». Θα αναστηθεί όμως για να μας σώσει. Θα μας προτείνει και πάλι την νέα κοινωνία που έχει ως βάση της το μήνυμα και τον τρόπο ζωής της Αναστάσεως. Και θα μας καλέσει να ανάψουμε τις λαμπάδες όχι μόνο με το υλικό φως, αλλά με το Ανέσπερο Φως της πίστεως σ’ Αυτόν. Της χαράς που ανατέλλει εκ του τάφου. Της Ζωής που δεν μπορεί το μνήμα να κρατήσει. Και θα μας δώσει για μια ακόμη φορά την ευκαιρία να Τον εγκολπωθούμε. Κοινωνώντας το Σώμα και το Αίμα Του. Αγαπώντας θυσιαστικά το συνάνθρωπό μας. Και βρίσκοντας γνησιότητα όχι στα ψεύτικα είδωλα της εποχής και του κόσμου, αλλά στη σχέση μας μ’ Αυτόν.

Αξίζει η αναμονή και η προσδοκία. Κι ας είναι η χαρά αυτή που θα κυριεύσει και θα δώσει ζωή σ’ εμάς τους κοπιώντας και πεφορτισμένους. Στα παιδιά Του.

Tου Σεβ. Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου